Interview met CiLAB

Ik ben Jan Merckx. Samen met Sibille Diederichs en Clinton James Topley, besloot ik in het voorjaar van 2020 om een circulair textiellabo op te zetten - CiLAB.

Even later kwam Shawkat Khalil op ons pad. Hij is afkomstig uit Afrin, in Syrië, waar hij een eigen textielbedrijf leidde met een 80-tal werknemers. Shawkat kwam als vluchteling in België terecht. Ondanks zijn precaire situatie en statuut, is hij simpelweg een tovenaar met textiel. Hij kan ook alles: van design tot en met het onderhoud van onze machines. 

Intussen bestaat de kern van CiLAB uit Shawkat, Sibille en mezelf. Elk met onze eigen competenties, helpen we de kledingindustrie op verschillende manieren om circulair te worden. Met prototypes, reparatiediensten, upcyling-opdrachten en veel - heel veel - testen.

We zochten met CiLAB atelierruimte. Ik kende de Potterij omdat ik er al actief was als vrijwilliger bij de Klusbib en wist dat er hier, in het aanpalende kantoorgebouw, ruimte beschikbaar was. Op dat moment was hier nog bijna niemand. Met zijn vele lege gangen, hoekjes en kantjes had deze plek iets weg van The Shining. Maar kijk, op gegeven moment hadden we een unieke kans om zeven machines over te nemen en moesten we wel springen. 

Niet te veel over nadenken, plaats zoeken en doorgaan - zo was het op dat moment. Vanaf september 2020 kwamen de eerste samenwerkingen binnen en sindsdien is het eigenlijk nooit gestopt. Klanten en partners vonden hun weg naar hier, opdrachten werden groter, we kregen aanvragen van stagiairs en er kwamen meer machines. We hebben de wind in de zeilen.

We moeten er eerlijk over zijn: zeker in de opstartfase van een bedrijf dat inzet op circulaire oplossingen, heb je geen overschotten op budgettair vlak. Kost was op dat moment dus een zeer grote drijfveer. De laagdrempelige huurprijzen gaven ons een duw in de rug.

Een andere, zeer belangrijke, troef: de ligging. Impact Factory ligt op 300 meter van het station van Mechelen. Het gemak waarmee iedereen hier binnenspringt, is enorm. Maar ook het ruwe karakter van de plek, de open ruimte en de daaraan gekoppelde mogelijkheden spraken ons aan. Dankzij die tussenfase waarin het gebouw de afgelopen twee jaar zat, kregen wij de tijd om - zonder al te veel financiële druk of tijdsdruk - belangrijke stappen te zetten, organisch te groeien en allianties te smeden. 

De verhuis van de modeafdeling van de Ursulinen naar dit gebouw was voor ons een echt geschenk. We kenden elkaar al omdat zij al in een vroeg stadium hun studenten bij ons lieten stage lopen. Toen zij in 2021 dringend op zoek waren naar een nieuwe plek om de opleiding in onder te brengen, kozen ze uiteindelijk voor Impact Factory. Het feit dat we elkaar al kenden, heeft daar volgens mij mee voor gezorgd. Daardoor heb ik het gevoel dat we de afgelopen jaren mee hebben gebouwd aan wat Impact Factory de dag van vandaag is geworden en dat zint ons wel.

We zitten hier écht graag, ook al is het logistiek voor ons niet altijd even evident in deze tijdelijke invulling. De combinatie van ons atelier, de trappen, de zware leveringen en onze machines die we soms meenemen wanneer we op locatie werken, is pittig. Maar de sfeer die hier hangt, de "va et vient" van gelijkgestemde zielen - daar doe je het voor. 

Toch wel. Ik werk beroepsmatig al meer dan tien jaar aan de transitie naar een circulaire economie. Op gegeven moment was ik bezig met een onderzoeksproject rond circulariteit binnen de modesector. Zo kwam ik Sibille tegen, die met haar bedrijf Joseffa hemden recupereerde om er nachtkledij van te maken. Haar bedrijf groeide, en was op zoek naar een manier om meer volume te creëren. Zo werd het zaadje van CiLAB eigenlijk geplant.

Sibille en ik steken dagelijks onze schouders onder CiLAB maar hebben daarnaast ook allebei een eigen, vaste job. Zo werk ik voor GS1 in Nederland en voor het VIL, het innovatieplatform voor de logistieke sector in Vlaanderen. Sibille heeft haar eigen bedrijf. Intussen hebben we met CiLAB drie mensen in loondienst. Initieel waren we van plan om een collectief met freelancers op te starten maar kijk; vandaag de dag zijn we dus, redelijk onverwacht, een werkgever geworden. 

Elk project heeft ons weer een stap verder gebracht. Ze waren dus allemaal belangrijk. Van de eerste betaalde opdracht voor Niki De Schryver en MAD Brussels, over de upcycle-collectie van een groot merk als Essentiel tot werk voor jonge bedrijven zoals HNST en Studio Circulaire. 

Een belangrijke mijlpaal voor ons was de eerste samenwerking met Belgisch modebedrijf JBC. We mochten een grote hoeveelheid truien herwerken, die bij hen uit de rekken waren gehaald. Silke, onze stagiaire in die tijd, bracht enkele wijzigingen aan in het design. Die her-ontworpen trui werd dan weer onderzocht door JBC - zowel op vlak van design, prijs als logistieke haalbaarheid. Het bedrijf gaf akkoord en hielp met de her-productie. Op die manier gaven we een nieuw leven aan enkele honderden truien. Dat project leverde heel wat persaandacht op.

Daarnaast zijn we ook erg fier op ons partnerschap met Decathlon. Een samenwerking hing al wat langer in de lucht, maar de exacte uitwerking ervan vroeg wat meer tijd. Decathlon had al een service waarbij klanten defect materiaal - zoals bijvoorbeeld skilatten of tennisrackets - kunnen binnenbrengen voor herstelling. Voor kledij was die aanpak er nog niet. Op dit moment gaan we één keer per week naar hun centraal magazijn om herstellingen te doen aan textiel dat wordt teruggebracht naar hun winkels. We werken samen met Decathlon om dat hele proces onder controle te krijgen, te optimaliseren en rendabel te maken. De volgende stap bestaat eruit dat we personeel van Decathlon zelf gaan opleiden zodat ze die dienst verder in-house kunnen uitbouwen.

We werken hier in het atelier bijna uitsluitend met machines die we een tweede leven hebben gegeven. Zo hebben we een vrij unieke machine om knoopsgaten mee te maken. Een tijd terug kwam een jonge designer de knoopsgaten voor haar kledij hier maken. Enkel echte kenners zien het verschil tussen het werk van deze machine en een “gewoon” exemplaar. Hoewel het helemaal niet onze bestaansreden is, voelt het toch fijn om op deze circulaire manier met machines te werken. Het past bovendien in de spirit van de plek én is kostenbesparend.

Bij Circuit, de kringwinkel op Nieuw-Zuid in Antwerpen, hebben we een hersteldienst opgezet met Sam, een voormalige stagiair die we hebben aangenomen. Wij proberen dat volledig te beheren door die personen in dienst te nemen, maar ook door machines te zoeken.

Een wat specialere, heel leuke én zichtbare opdracht, is het ontwerp en de uitvoering van het kleed voor het Mariabeeld dat wordt rondgedragen in de Hanswijkprocessie. We werken daarvoor samen met de modeafdeling van de Ursulinen, de buurt en de kerkfabriek van de Hanswijkbasiliek. Op zondag 14 mei gaat de Hanswijkprocessie voor de 750e keer door - een echte feesteditie dus!

Als ik de plannen zie en hoor van wat er met de site staat te gebeuren, ben ik ervan overtuigd dat Impact Factory verder zal uitgroeien en over de hele lijn een heel mooi project zal worden. Dat vertrouwen in het project is de afgelopen jaren ook alleen maar meer gegroeid. Het is onze hoop dat er voldoende aandacht voor het sociale aspect zal zijn van de circulaire economie, dat het een thuis mag worden voor iedereen die aan een betere wereld willen werken.

Ruimer bekeken, kunnen we alleen maar hopen dat ook in andere sectoren een omwenteling richting circulaire economie op til staat. Voor onszelf hoop ik dat we verder organisch mogen groeien en onze intense samenwerkingen kunnen verderzetten. Hier zijn alvast de fundamenten gelegd waar we op kunnen verder bouwen. Daar ben ik zeker van.